از عمل به قرآن غافل نشوید
پیشتر، قرآن برای پیامبر این پیشبینى را کرده و فرموده بود: و قال الرسول یا رب ان قومى اتخذوا هذا القرآن مهجورا. (فرقان/ 30) در تفسیر بیضاوى، ذیل آیه آمده است که این شکایت پیامبر در دنیا یا در آخرت است. روز قیامت - یا در همین دنیا - پیامبر به خداوند عرض مىکند: پروردگارا! این قوم من قرآن را مهجور ساختند - آن را به کنارى نهادند و به آن عمل نکردند.
این شکایت پیامبر در حالى است که آن حضرت سفارش بسیار در خواندن، تعلیم، تعلم، و عمل به دستورهاى قرآن، کرده است و قرآن را پناهگاهى استوار در سختیهاى روزگار شمرده است: شما در زمان - و مکانى- سست به سر مىبرید. اینک بر پشت شتر زمانه سوارید و او به سرعت شما را به سوى مرگ مىبرد. مىبینید که چگونه شب و روز و خورشید و ماه مىآیند و مىروند و هر نوى را کهنه و فرسوده مىسازند و هر دورى را نزدیک مىکنند و هر وعدهاى را حاضر مىنمایند. پس براى پیمودن راهى دراز، خود را مهیا کنید و توشه برگیرید.
مقداد برخاست و پرسید: یا رسول الله منظور از جایگاه سست چیست؟
حضرت فرمود: همین دنیاست. خانهاى که در آن سخت مبتلا مىشوید و سپس از آن کوچ مىکنید. حال که چنین است، آنگاه که فتنهها مانند پارههاى شب سیاه شما را فرو گرفت، به قرآن پناه ببرید. قرآن شفاعت مىکند و شفاعتش را مىپذیرند، قرآن از آنان که به آن بىاعتنایى مىکنند، سعایت (بدگویی و شکایت) مىکنند و سعایت و شکایت قرآن را تصدیق مىکنند. هر کس قرآن را پیش روى خویش قرار دهد، قرآن او را به بهشت وارد مىکند و هر کس قرآن را پشت سر اندازد، قرآن او را به دوزخ مىافکند... "قال رسول الله صلى الله علیه و آله: یا ایها الناس انکم فى زمان هدنه، و انتم على ظهر السفر و السیر بکم سریع. فقد رایتم اللیل و النهار و الشمس و القمر یبلیان کل جدید و یقربان کل بعید، و یاتیان بکل موعود. فاعدوا الجهاز لبعد المفاز. فقام المقداد فقال: یا رسول الله! ما دار الهدنه؟ قال: دار بلاء و انقطاع. فاذا التبست علیکم الفتن کقطع اللیل المظلم، فعلیکم بالقرآن. فانه شافع مشفع و ما حل مصدق. من جعله امامه قادة الى الجنة و من جعله خلفه ساقه الى النار."(1)
حضرت على علیه السلام هم که شاگرد نخست مکتب قرآن بود، سخنانى درّ آسا و گهربار در عظمت قرآن، گفته است، چنانچه در یکى از آن گفتارهاى فراوان مىفرماید: قرآن را بیاموزید، زیرا که نیکوترین گفتار است، ژرفاى آیات آن را خوب بفهمید، چون که بهار و طراوت دلهاست. به نور قرآن شفا بجویید، چرا که شفابخش سینههاست، آن را به نیکویى بخوانید، زیرا که سودمندترین قصههاست،
- و آگاه باشید - دانشمندى که به آنچه غیر از دانش اوست عمل کند، همانند جاهل سرگشتهاى است که از بیمارى جهل بهبودى نیابد. بلکه حجت خدا - به خاطر علمش - بر او بزرگتر، و حسرت و پشیمانىاش لازمتر، و نزد خداوند سرزنش بر او بیشتر است. «و تعلموا القرآن فانه احسن الحدیث، و تفقهوا فیه فانه ربیع القلوب، و استشفوا بنوره فانه شفاء الصدور، و احسنوا تلاوته فانه انفع القصص. و ان العالم العامل بغیر علمه کالجاهل الحائر الذى لایستفیق من جهله، بل الحجة علیه اعظم، و الحسرة له الزم و هو عندالله الوم.(2)
اما با همه این توصیهها، حضرت امیرالمومنین چنین پیشگویى مىکنند: پس از من روزگارى را در مىیابید که در آن زمان چیزى نهانتر از حق و آشکارتر از باطل نیست، روزگارى که بیشترین دروغ و ناروا به خدا و رسول بسته مىشود. نزد مردم آن دوران کالایى بى ارزشتر از کتاب خدا نیست، البته آن هنگام که آیات آن به حق تلاوت و معنا شود. و در عین حال کالایى رایجتر و پر بهاءتر از قرآن نیست، البته آن گاه که معانى آن از موضع و منظور اصلى تحریف شود...
«انه سیاتى علیکم من بعدى زمان لیس فى ذلک الزمان شىء اخفى من الحق ولا اظهر من الباطل ولا اکثر من الکذب على الله تعالى و رسوله صلى الله علیه و آله، و لیس عند اهل ذلک الزمان سلعه ابور من الکتاب اذا تلى حق تلاوته ولا سلعه انفق بیعا و اغلى ثمنا من الکتاب اذا حرف من مواضعه ... .»(3)
پینوشتها:
1- تفسیر عیاشى، ج 1، ص 13 .2- نهج البلاغه صبحى صالح، خطبه 110.
3- اصول کافى، ج 8، ص 387 .
منبع:
کتاب آخرین دیدار، نادر فضلی .